Somya Cinsi Niğde-Kars Halısı

Girişken (1972), Kars halılarının kilim desenli ya da dörtgen madalyonlu halılar olduğunu, dörtgenlerin dışa çengelli olduğunu ve iç kısmında yine çengel ve ek olarak küçük kare motiflerle süslendiğini ifade etmektedir.

Görüldüğü gibi Kars yöresinde dokunan Kars halılarıyla Niğde-Karsı halılarının ortak noktası göbek figürü olarak çengelli, iri, geometrik motifler kullanılmasıdır.

Niğde Avşar Halıları

Niğde-avşar tipi halılar oldukça yeni üretilen halılar olduğu için literatürde herhangi bir bilgiye rastlanmamıştır. Bununla birlikte temel desenlerde Kafkasya-Kazak halılarının motiflerinin sık kullanıldığı göze çarpmaktadır.

5.6.3. Niğde-Kars halılarının renk, desen ve motif özellikleri

Niğde-Kars halılarında kullanılan renkler pastel renkler olup, açık pembe, açık mavi, beyaz, açık kırmızı, sarı, açık yeşil, krem renk tonları hakimdir. Buna karşın Haack (1975), Doğu yöresi halılarından Kars halısında kullanılan ana rengin kırmızı olduğunu, Girişken (1972) Kars halılarında en fazla kırmızı, siyah, yeşil, bordo, gibi renklerin kullanıldığını bildirmişlerdir.

Niğde-Kars halılarının tek bordürlü olduğu dikkati çekmekte ve bu yönüyle Yörük halılarına benzetilmektedir. Niğde-Kars halılarında göbekli halı deseni yaygın olup geometrik motifler kullanılmıştır. İnce bir dış bordürün çevrelediği sade bir zeminin ortasına temel desen olarak yerleştirilen tek ya da ikili sekizgen motifin içerisinde kilim deseni ile merkezde tek bir küçük yıldız biçimli çiçek kompozisyonu, tüm halılarda benzer şekildedir. Sekizgen motifin çengellerle süslendiği ve zeminin merkezi ile birlikte dört köşesine de küçük yıldız biçimli çiçeklerden konulduğu desenlere de rastlanmaktadır. Bunun yanı sıra , geometrik desenlerin art arda sıralandığı geniş bir bordürle çevrili, beyaz, bej, açık mavi ya da açık pembe zemin üzerine merkezde tek minareli bir cami figürü ve caminin iki yanında uzun bir minare gibi görünen iki sütun bulunan desenler olduğu belirlenmiştir. Bazen aynı desen içinde boş olan köşelerin ay- yıldız resimleriyle süslendiği de görülmektedir

Niğde-Avşar halılarının renk , desen ve motif özellikleri

Niğde-Avşar halılarında desinatörler tarafından eski halılar kullanılarak desen tasarımı yapılmakta, bu nedenle renk ve desen çeşitliliği bulunmaktadır. Kullanılan başlıca renkler, sarı, açık mavi, mavi, açık pembe, pembe, yeşil, hardal, koyu yeşil, beyaz,

Şeki.5.1 O.Niğde-Avşar taban halısı

siyah, krem, lacivert, kırmızı, kahverengi, sütlü kahve, kiremit rengi ve bejdir. Halılar serpme motifli dokunmakta ve tek bordürlü kompozisyonlara ağırlık verilmektedir. Niğde-Avşar halılarının bunun dışındaki karakteristiği, desenlerin genellikle çok iri çiçek motiflerinden ve kilim desenlerinden oluşmasıdır (Şekil 5.10). Bunun yanında geniş bir bordürün çevrelediği tek renk motifsiz bir zeminden oluşan desenler de vardır (Şekil.5.11).

Arısama Cami Halısı

Deniz (1987), Arısama halılarının günümüze gelebilen en eski örneklerinin XX.yüzyıl başlarına ait olduğunu, desen itibarıyla Ladik, Kırşehir, Konya, Taşpınar halılarının etkisinin farkedildiğini bildirmiştir. Yazar ayrıca Arısama halılarının da Taşpınar halıları gibi ilmeli kısımları oluşturan bölümlere yöresel adlar verildiğini, bunların dıştan içe doğru; boncuk, gül, ayak, kuşak, bıçkır, bucak ve top gibi isimler aldığını belirtmiştir. Oysa günümüzde Niğde yöresi Arısama halılarında bu tip isimlendirmelere

Şekil.5.6. Çeyrek cinsi Arısama halısı rastlanmamıştır.

Arısama halılarının renk , desen ve motif özellikleri

Arısama halılarında kullanılan başlıca renkler, koyu ve açık mavi, lacivert, bordo, kırmızı, sarı, yeşil, kahverengi ve beyazdır. Deniz (1987) bu araştırmada elde edilen sonuçlara benzer şekilde, Arısama halılarında en çok kullanılan renklerin kırmızı, mavi, kahverengi, gri, yeşil ve beyaz olduğunu bildirmiştir. En yaygın olarak natürel desen, Şirvan modeli, Acem modeli, Kazak desen ve Buhara modeli desenleri kullanılmaktadır.

Arısama halılarının desenleri köşe göbekli ya da rapor halılar olup, karakteristik zemin süslemeleri arasında bitkisel motifler, kilim desenleri, geometrik motifler, hayvansal figürler (akrep, köpek, geyik gibi), Latin harfi figürleri,Türkmen gölü motifi, sonsuzluğu simgeleyen figürler yer almaktadır. Temel motiflerin büyük ve belirgin olduğu göze çarpmaktadır. Zemin rengi beyaz, bakır kırmızı, lacivert ya da mavidir. Arısama halıları bu yönleriyle Haack (1975)'in tarif ettiği Kafkasya-Sumak halısına benzemektedir. Bordür rengi beyaz, lacivert, bordür sayısı taban ve kelle halılarda 3 ya da 4, küçük halılarda tekdir. Bazı Arısama halılarında bordürden sonra alt ve üstte dar bir sandık bölümü yer almaktadır. Sandık bölümü ile merkeze yerleştirilen motifi

birbirinden ayırmak için ince su ya da ince bir iç bordüre yer verilmiştir

Halıların Renk, Desen ve Motif Özellikleri

El dokusu halılarda renk, desen ve motif özellikleri halının kalitesini belirleyen en önemli görsel faktörlerdir.

Motif, halı ve kilim üzerinde görülen desen kompozisyonunu meydana getiren şekiller olup, çok küçük beneklerden, madalyon gibi oldukça büyük şekillere kadar değişiklik göstermektedir. Halılardaki motifler genellikle doğada bulunan varlıklar doğrudan doğruya kopya edilerek ya da stilize edilerek yani değiştirilerek oluşturulmaktadır. Bunun yanında sembol olarak kullanılan motiflere de rastlanmaktadır. Doğadan esinlenilen naturel, stilize ve sembolik motiflerin dışında bir de geometrik motifler bulunmaktadır. Bu motiflerin belli bir düzen içerisinde birleşmesinden desen meydana gelmektedir. Halıların ilmeli kısımları genellikle desen itibarıyla üç bölümden oluşmaktadır. Birincisi orta kısım ya da model, ikincisi bordür ya da su ,üçüncüsü ise köşedir. Halının orta ya da model olarak da ifade edilen bölümü en önemli bölümünü teşkil ederek desen uygulanan yeri oluşturmaktadır. Bordür, halının orta kısmının çerçevesi olmakta, birden fazla uygulanabildiği gibi, eni aynı kalmak üzere halının dört tarafını dolaşmaktadır. Bordür eni genellikle halı eninin 1/6 ve 1/8 'i kadar olup, yöresel özellikleri değişmekle birlikte en dıştaki ince tek renkli bordüre kolan adı verilmektedir. Göbek ve ortayı tamamlayarak bordürden ayrılan bölüme ise köşe denilmektedir. (Kafalılar 1982, Yayan 1987, Yazıcıoğlu 1992).

Genel olarak Türk halıları desen özelliklerine göre üçe ayrılmaktadır.

1.         Mihraplı halılar: Seccade tipi halılardır, iç kısım mihraplıdır. Bazen ortanın üstünde ya da altında dar bir dikdörtgen bulunur ve bu bölüme Kayseri ile Bünyan'da ayna diğer yörelerde ise ayet, tabaka, kaş gibi adlar verilip ,tek ya da çift mihraplı olabilmektedir.

2.         Köşe göbekli halılar: Halının iç kısmının tam merkezinde, bulunan büyükçe motife göbek adı verilmekte olup tepsi, madalyon ya da top olarak da bilinmekte, aynı motifin dörtte bir parçası veya değişik bir motif zemin kısmının dört köşesine yerleştirilmektedir. Geride kalan boşluklar tek renkle doldurulabileceği gibi serpme olarak çeşitli motiflerle de süslenebilmektedir.

3.         Serpme motifli halılar: Rapor halılar olarak da bilinen bu tür halılar bir ya da birkaç motifin tekrar edilmesiyle orta kısmı doldurulan halılardır. Bazı çeşitlerde bordür bulunmamakta, tüm yüzey serpme motiflerle kaplanmaktadır (Kafalılar 1982).

Cami Halısında Bir Dev İKRA HALI

İKRA HALI

Cami Halısı Denildiğinde akla gelen firmalardan olan firmamız siz müşterilerine daima en kaliteli ve en sağlıklı halıları sunmaktan gurur duymaktadır sizler için daima en kaliteli ürünleri sağlayan firmamız müşterilerine daima en iyi ürünleri sağlamak için yıllardır çalışmaktadır.

Daima en kaliteli ürünleri üreten kaliteli ve en sağlıklı ürünler ile birlikte çalışan firmamız müşterilerine daima en sağlıklı ürünleri sağlamaktadır. Müşterileri için daima en sağlıklısını kullanan firma cami halısı, otel halısı ve yurt halısı sektöründe bir lider konumundadır.

Müşterileri için daima en sağlıklı ürünler ile birlikte sizlere sağlıklı bir halı tasarımı sunan firma müşterilerine ve halılarına en gerekli önemi göstererek 108 yıldır bu sektörde en sağlıklı ürünleri sağlamaktadır. Müşterileri için en sağlıklı ürünleri sağlamanın gururu içerisinde olan firma sizlere daima en sağlıklı ürünleri üretmekten gurur duyar.

Bu gün 30 binin üzerinde camide halısı bulunan yurtlar oteller vb. yerlere halı döşeyen firma sizlere en kaliteli ürünlerini sağlamaktan gurur duyar.

Hatasız Cami Halılarının Oranı

Hatasız halıların oranı oldukça yüksektir (%70.29) ve yöre halılarından hata payı en çok olan halı tipi Niğde-Avşar halılarıdır (%8.29). Bunu sırasıyla Niğde-Kars (%6.00), Taşpınar (%4.58), Yahyalı (%4.29), Niğde-Yörük (%3.71) ve Arısama (%3.14) izlemektedir. En sık rastlanan hatalar ise, atkı fışkırığı (%4.00), kir-leke ve üst atkının arkaya çıkması (%3.71), kenar farkı (%12), kat geçirme ve kırkım hatası (%2.57) ve diğer hatalardır. Evlerde dokunan halılarda atölyelerde dokunan halılara oranla hata yüzdesinin daha az olduğu dikkati çekmektedir.

Bir Desimetre Karedeki Düğüm Sayısı

Bir dm²'deki düğüm sayılarına ilişkin istatistiksel verilerin elde edilmesinde ölçümle bulunan değerler normal bir dağılım göstermedikleri için, Yazıcıoğlu (1982) 'nun araştırmasında da kullanıldığı şekilde, 1 dm^2,deki düğüm sayılarının on tabanına göre logaritmaları alınmış ve gerçek değerler ile birlikte verilmiştir. Çizelge 5.26.'da görüldüğü gibi 1 dm²'deki düğüm sayısı değerlerine ilişkin varyasyon katsayılarının yüksek olmadığı görülmektedir. Araştırmada elde edilen sonuçlar ve gözlemler dikkate alındığında dm²'deki düğüm sayılarında bir standartlaşma olmadığı belirlenmiştir.

El Dokusu Türk halıları dm²'deki ilmek sayılarına göre beş gurup altında sınıflandırılmıştır. Bu guruplar; ekstra ekstra ince (10000-2401),ekstra ince (2400- 1851), ince (1850-1401), orta (1400-701), kaba (700-215) şeklindedir. Ayrıca Taşpınar halıları ince sınıf, Niğde -Yörük ve Yahyalı halıları ise ekstra ince sınıf halılar arasında yer almaktadır (Anonim 1987a).

Bu değerlere göre Niğde yöresinde dokunan Arısama ,Niğde-Kars, Niğde-Yörük, Yahyalı ve Taşpınar halıları orta sınıf, Niğde-Avşar halıları kaba sınıf halılar olarak değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda yörede dokunan halılar dm²'deki düğüm sayıları yönünden standartlara uygun dokunmamaktadır.

Niğde yöresinde dokunan halılarda ölçümleri ile elde edilen kalite (dm²'deki düğüm sayıları ) verilerin varyans analizi için gerekli ön şartları sağladığı belirlendikten sonra varyans analizi uygulanmıştır.

Taban cinsi dokunan iki farklı halı tipi dm²'deki düğüm sayıları ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve farklılık bulunmadığı belirlenmiştir (p>0.05).

Kelle cinsi dokunan beş farklı halı tipi dm²'deki düğüm sayıları ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Taşpınar ile Yahyalı halılarında dm²'deki düğüm sayıları bakımından fark olmadığı ve bu iki halı tipinin en fazla düğüm sayısına sahip, Niğde-Avşar halı tipinin ise en az düğüm sayısına sahip halılar olduğu belirlenmiştir (p<0.05).

Çeyrek cinsi dokunan beş farklı hah tipi dm²'deki düğüm sayıları ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış, Niğde-Yörük ile Niğde-Kars ve Niğde-Yörük ile Arısama halılarında dm²'deki düğüm sayıları bakımından fark olmadığı belirlenmiştir (p>0.05).

Seccade cinsi dokunan dört farklı halı tipi dm^2,deki düğüm sayıları ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Arısama ile Niğde-Yörük halılarında dm²'deki düğüm sayıları bakımından fark olmadığı ve Yahyalı halı tipinin en fazla düğüm sayısına, Niğde-Avşar halı tipinin ise en az düğüm sayısına sahip halılar olduğu belirlenmiştir (p<0.05).

Yolluk cinsi dokunan iki farklı halı tipi, somya cinsi dokunan iki farklı halı tipi, minder cinsi dokunan üç farklı halı tipi ile yastık cinsi dokunan üç farklı halı tipi dm²'deki düğüm sayıları ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve farklılık bulunmadığı anlaşılmıştır (p>0.05).

Işıksaçan (1964) Batı Anadolu bölgesinde dm²'deki düğüm sayılan dikkate alındığında orta sınıf halı dokunduğunu, Girişken (1972) Doğu Anadolu bölgesinde kaba sınıf, Yazıcıoğlu (1982) Kayseri yöresinde Yahyalı tipi halıların orta sınıf, Kayseri tipi halıların ince sınıf, Deniz (1994) Aksaray İli Taşpınar yöresinde Dokunan Taşpınar halılarının ise ince sınıf halılar olduğunu belirtmişlerdir. Araştırmada elde dilen sonuçlar diğer yörelerle karşılaştırıldığında Niğde yöresi halılannm dm^2,deki düğüm sayıları yönünden kendine özgü halılar olduğunu göstermektedir.

10 cm endeki ve boydaki düğüm sayısı

10 cm endeki ve boydaki düğüm sayısı değerlerine ilişkin varyasyon katsayılarının yüksek olduğu dikkati çekmektedir. Yörede dokuyucuların 10 cm en ve boya düşen düğüm sayısını dikkate almaksızın halı dokuduğu, özellikle Niğde-Avşar tipi halılarda alıcıların isteği doğrultusunda düğüm sayısına önem verilmediği ve bir kalite faktörü olarak kabul edilmediği görülmektedir. Diğer hah tiplerinde özellikle belli bir geleneği yansıtan Yahyalı, Taşpınar, Yörük ve Arısama halılarında ise dokunan desenlere de bağlı olarak, düğümün bir kalite faktörü olarak kabul edildiği ancak uygulamada buna uyulmadığı, dokuyucunun istek ve yeteneğine bağlı olarak düğüm sayılarının değiştiği saptanmıştır. Elde edilen sonuçlar ve gözlemler dikkate alınarak 10 cm en ve boydaki düğüm sayılarında bir standartlaşma olmadığı belirlenmiştir.

Niğde yöresinde dokunan halılarda ölçümleri ile elde edilen 10 cm en ve boydaki düğüm sayıları verilerin varyans analizi için gerekli ön şartları sağladığı belirlendikten sonra varyans analizi uygulanmıştır.

Taban cinsi dokunan iki farklı halı tipi 10 cm en ve boydaki düğüm sayıları ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış 10 cm boy ölçüleri arasında genel olarak farklılık bulunduğu (p<0.05) ,10 cm en ölçüleri arasında ise farklılık bulunmadığı belirlenmiştir (p>0.05).

Kelle cinsi dokunan beş farklı halı tipi 10 cm en ve boydaki düğüm sayıları ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Taşpınar ile Yahyalı halılarında 10 cm endeki düğüm sayıları bakımından fark olmadığı (p>0.05), 10 cm boydaki düğüm sayıları bakımından ise Arısama ile Yahyalı tipi halılar arasında fark olmadığı (p>0.05) belirlenmiştir .

Çeyrek cinsi dokunan beş farklı hah tipi 10 cm en ve boydaki düğüm sayıları ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Yahyalı ile Niğde-Kars halılarında 10 cm endeki düğüm sayıları bakımından fark olmadığı ve bu iki halı tipinin en fazla düğüm sayısına, Niğde-Avşar halı tipinin ise en az düğüm sayısına sahip halılar olduğu belirlenmiştir (p<0.05). 10 cm boydaki düğüm sayıları bakımından ise Niğde-Karsı ile Arısama ve Niğde-Yörük tipi halılar arasında fark olmadığı (p>0.05) ve Yahyalı halı tipinin en fazla düğüm sayısına Niğde-Avşar halı tipinin ise en az düğüm sayısına sahip olduğu belirlenmiştir

Seccade cinsi dokunan dört farklı halı tipi 10 cm en ve boydaki düğüm sayıları ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Arısama ile Niğde-Yörük halılarında 10 cm endeki düğüm sayıları bakımından fark olmadığı (p>0.05) ve Yahyalı halı tipinin en fazla düğüm sayısına , Niğde-Avşar halı tipinin ise en az düğüm sayısına sahip halılar olduğu belirlenmiştir (p<0.05). 10 cm boydaki düğüm sayıları bakımından ise tüm halı tiplerinin birbirinden farklı olduğu (p<0.05) ve Yahyalı halı tipinin en fazla düğüm sayısına Niğde-Avşar halı tipinin ise en az düğüm sayısına sahip olduğu belirlenmiştir

Yolluk cinsi dokunan iki farklı halı tipi ile yastık cinsi dokunan üç farklı halı tipi 10 cm en ve boydaki düğüm sayıları ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve farklılık bulunmadığı anlaşılmıştır (p>0.05).

Somya cinsi dokunan iki farklı halı tipi 10 cm en ve boydaki düğüm sayıları ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05).

Minder cinsi dokunan üç farklı halı tipi 10 cm en ve boydaki düğüm sayıları ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve 10 cm endeki düğüm sayıları genel olarak farklılık bulunduğu , 10 cm boydaki düğüm sayıları arasında farklılık bulunmadığı anlaşılmıştır (p<0.05).

"El Dokuması Türk Halıları" standardında (TS.43) halılar sınıflandırılırken en önemli faktörlerden birinin de lOcm en ve boydaki düğüm sayıları olduğu, Yahyalı halılarında bu değerlerin 40x55, Niğde-Yörük halılarında 55x35, Taşpınar halılarında 40x45 olması gerektiği belirtilmektedir. Araştırma sonuçlarına göre Niğde ilinde dokunan halılarda bu verilerin altında olan değerler olduğu görülmektedir (Anonim 1987b).

Halı Saçağı Uzunluğu

Saçak uzunluğu değerlerine ilişkin varyasyon katsayıları genel olarak yüksek bulunmuştur. Saçak uzunlukları alıcı talebinden çok dokuyucuların becerisi ve isteğine bağlı olarak uzun ya da kısa olmaktadır. Saçak uzunluğunda alt ve üst uç arasında gözle görülür bir fark olduğu, genellikle alt ucun ,üst uca kıyasla daha kısa bırakıldığı belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar ve gözlemler dikkate alınarak saçak uzunluğunda bir standartlaşma olmadığı görülmektedir.

Niğde yöresinde dokunan halılarda saçak uzunluğu alt ve üst uç ölçümleri ile elde edilen verilerin varyans analizi için gerekli ön şartları sağladığı belirlendikten sonra varyans analizi uygulanmıştır.

Taban cinsi dokunan iki farklı halı tipi saçak uzunluğu alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış farklılık bulunmadığı belirlenmiştir (p>0.05).

Kelle cinsi dokunan beş farklı halı tipi saçak uzunluğu alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Arısama , Taşpınar ve Yahyalı halılarında saçak uzunluğu üst uç değerleri bakımından fark olmadığı ve bu üç halı tipinin üst uçta en uzun saçak uzunluğuna sahip halılar olduğu belirlenmiştir (p>0.05). Saçak uzunluğu alt uç değerleri bakımından ise Niğde-Avşar ile Arısama , Arısama ile Yahyalı, Niğde-Yörük ve Taşpınar tipi halılar arasında fark olmadığı (p>0.05) ve Niğde-Avşar halı tipinin alt uçta en uzun saçak uzunluğuna sahip halılar olduğu belirlenmiştir

Çeyrek cinsi dokunan beş farklı hah tipi saçak uzunluğu alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Yahyalı ile Niğde-Avşar halılarında saçak uzunluğu üst uç değerleri bakımından fark olmadığı ve bu iki halı tipinin üst uçta en uzun saçak uzunluğuna sahip halılar olduğu belirlenmiştir (p>0.05). Saçak uzunluğu alt uç değerleri bakımından ise Niğde-Kars, Yahyalı, Arısama , ve Niğde-Yörük tipi halılar arasında fark olmadığı (p>0.05) ve Niğde-Avşar halı tipinin alt uçta en uzun saçak uzunluğuna sahip halılar olduğu belirlenmiştir

Seccade cinsi dokunan dört farklı halı tipi saçak uzunluğu alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Arısama ile Niğde-Avşar, Arısama ile Niğde-Yörük, Niğde-Yörük ile Yahyalı halılarında saçak uzunluğu üst uç değerleri bakımından fark olmadığı ve Arısama ile Niğde-Avşar hah tipinin üst uçta en uzun saçak uzunluğuna sahip halılar olduğu belirlenmiştir (p>0.05). Saçak uzunluğu alt uç değerleri bakımından ise Niğde-Yörük ile Arısama tipi halılar arasında fark olmadığı (p>0.05) ve Niğde-Avşar halı tipinin alt uçta en uzun saçak uzunluğuna sahip halılar olduğu belirlenmiştir

Yolluk cinsi dokunan iki farklı halı tipi ile minder cinsi dokunan üç farklı halı tipi saçak uzunluğu alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve saçak uzunluğu alt uç ölçüleri arasında genel olarak farklılık bulunduğu (p<0.05),saçak uzunluğu üst uç ölçüleri arasında farklılık bulunmadığı anlaşılmıştır (p>0.05).

Somya cinsi dokunan iki farklı halı tipi ile yastık cinsi dokunan üç farklı halı tipi saçak uzunluğu alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve farklılık bulunmadığı anlaşılmıştır (p>0.05).

"El Dokuması Türk Halıları" standardında (TS.43) el dokusu halılar için saçak uzunluğunun 10 cm olması gerektiği belirtilmekte ve Niğde yöresi halılarında bu değere dikkat edilmediği görülmektedir (Anonim 1987).

Altınbaş (1979) Kayseri yöresi ipek halılarda saçak uzunluğunun ortalama 5.58 cm, Kaya (1981) Nevşehir yöresi halılarında min.4.0,max.l4.0 cm, Yazıcıoğlu (1982) Kayseri tipi yün halılarda 9.31 ± 0.185, Yahyalı tipi halılarda 5.12 ± 0.248 cm , Görgünay (1984) ise Doğu Anadolu halılarında 20-35 cm arasında olduğunu bildirmişlerdir. Yazar Doğu Anadolu yöresinde halıların saçak boylarının saçaklar örüldüğü için uzun bırakıldığını belirtmiştir. Bu araştırmada elde edilen sonuçlara göre Niğde yöresi halılarının saçak uzunluğu değerlerinin Doğu Anadolu yöresi halılarından kısa, diğer yöre halılarıyla benzer olduğu dikkati çekmektedir.

Niğde-Karsı halı tipine ait yolluk

Niğde-Karsı halı tipine ait yolluk cinsi halılarda etlik bölümü geniş dokunmaktadır (ortalama 2.56 ± 0.09 cm). Niğde yöresinde dokunan tüm halı tiplerinde etlik genişliğine ait varyasyon katsayılarının düşük olduğu, bu nedenle Niğde yöresi halılarında etlik genişliğinde standartlaşma olduğu belirlenmiştir.

Niğde yöresinde dokunan halılarda etlik ölçüsü değerleri verilerin varyans analizi için gerekli ön şartları sağladığı belirlendikten sonra varyans analizi uygulanmıştır.

Taban cinsi dokunan iki farklı halı tipi etlik ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve farklılık bulunmadığı belirlenmiştir.

Kelle cinsi dokunan beş farklı halı tipi etlik ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Niğde-Avşar ile Taşpınar , Niğde-Avşar ile Niğde-Yörük, Niğde-Yörük ile Yahyalı ve Arısama halıları arasında etlik değerleri bakımından fark olmadığı (p>0.05) ve Niğde-Avşar ile Taşpınar hah tipinin en uzun etlik değerine,Yahyalı hah tipinin ise en kısa etlik değerine sahip olduğu tespit edilmiştir.

Çeyrek cinsi dokunan beş farklı halı tipi etlik ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Niğde-Avşar ile Arısama ve Niğde-Karsı, Yahyalı ile Niğde-Yörük, halıları arasında etlik değerleri bakımından fark olmadığı (p>0.05) tespit edilmiştir.

Seccade cinsi dokunan dört farklı halı tipi etlik ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Yahyalı ile Arısama ve Yahyalı ile Niğde-Yörük, halıları arasında etlik değerleri bakımından fark olmadığı (p>0.05) ve Niğde-Avşar halı tipinin en uzun etlik değerine ,Niğde-Yörük halı tipinin ise en kısa etlik değerine sahip olduğu tespit edilmiştir.

Yolluk cinsi dokunan iki farklı halı tipi , somya cinsi dokunan iki farklı halı tipi ile minder cinsi dokunan üç farklı halı tipi etlik ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05).

Yastık cinsi dokunan üç farklı halı tipi etlik ortalama değerleri bakımında varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve farklılık bulunmadığı belirlenmiştir.

Cami Halısı Arısama Tipi Halısı

Arısama tipi halılarda ve Niğde-Avşar taban ile kelle halılarında yüksek , diğer hah tiplerinde ise genellikle düşük bulunmuştur. Kilim örgü eni alt ve üst uç arasında gözle görülür bir fark olduğu, kilim örgü eninin genellikle alt uçta ,üst uca kıyasla daha kısa dokunduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar ve gözlemler dikkate alınarak kilim örgü eninde bir standartlaşma olmadığı tespit edilmiştir.

Niğde yöresinde dokunan halılarda kilim örgü eni alt ve üst uç ölçümleri ile elde edilen verilerin varyans analizi için gerekli ön şartları sağladığı belirlendikten sonra varyans analizi uygulanmıştır.

Taban cinsi dokunan iki farklı halı tipi kilim örgü eni alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve kilim örgü eni alt uç ölçüleri arasında genel olarak farklılık bulunduğu (p<0.05), kilim örgü eni üst uç ölçüleri arasında ise farklılık bulunmadığı belirlenmiştir.

Kelle cinsi dokunan beş farklı halı tipi kilim örgü eni alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Arısama , Taşpınar ve Yahyalı halılarında kilim örgü eni üst uç değerleri bakımından fark olmadığı ve bu üç halı tipinin üst uçta en uzun kilim örgü enine sahip halılar olduğu belirlenmiştir (p>0.05). Kilim örgü alt uç bakımından ise yine Niğde-Yörük ile Taşpınar tipi halılar arasında ve Niğde-Avşar ile Arısama halıları arasında fark olmadığı ve Yahyalı halı tipinin üst uçta en uzun kilim örgü enine ,Arısama halı tipinin ise en kısa kilim örgü enine sahip halılar olduğu saptanmıştır (p>0.05).

Çeyrek cinsi dokunan beş farklı halı tipi kilim örgü eni alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Yahyalı, Arısama, Niğde-Yörük, ile Niğde-Kars halılarında kilim örgü eni üst uç değerleri bakımından fark olmadığı ve

Niğde-Avşar halı tipinin üst uçta en uzun kilim örgü enine sahip halılar olduğu belirlenmiştir (p>0.05). Kilim örgü eni alt uç bakımından ise Niğde-Karsı ile Yahyalı tipi halılar arasında fark olmadığı , diğer halı tiplerinin birbirlerinden farklı olduğu ve Arısama halı tipinin üst uçta en uzun kilim örgü enine, Niğde-Avşar halı tipinin ise en kısa kilim örgü enine sahip halılar olduğu tespit edilmiştir (p<0.05).

Seccade cinsi dokunan dört farklı halı tipi kilim örgü eni alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Yahyalı ile Niğde-Yörük halılarında kilim örgü eni üst uç değerleri bakımından fark olmadığı ve Arısama halı tipinin üst uçta en uzun kilim örgü enine , Niğde-Avşar halılarının ise en kısa kilim örgü enine sahip halılar olduğu belirlenmiştir (p>0.05). Kilim örgü eni alt uç bakımından ise Niğde-Yörük , Yahyalı ile Arısama tipi halılar arasında fark olmadığı bulunmuştur (p>0.05).

Yolluk cinsi dokunan iki farklı halı tipi ile minder cinsi dokunan üç farklı halı tipi kilim örgü eni alt ve üst uç ortalama değerleri bakımında varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve farklılık bulunmadığı belirlenmiştir (p>0.05).

Somya cinsi dokunan iki farklı halı tipi kilim örgü eni alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve kilim örgü eni alt uç ölçüleri arasında genel olarak farklılık bulunduğu (p<0.05), kilim örgü eni üst uç ölçüleri arasında farklılık bulunmadığı anlaşılmıştır (p<0.05).

Yastık cinsi dokunan üç farklı halı tipi kilim örgü eni alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve kilim örgü eni alt uç ölçüleri arasında genel olarak farklılık bulunduğu (p<0.05),kilim örgü eni üst uç ölçüleri arasında farklılık bulunmadığı anlaşılmıştır (p>0.05).

Minder cinsi dokunan üç farklı halı tipi kilim örgü eni alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve kilim örgü eni alt uç ölçüleri arasında genel olarak farklılık bulunduğu (p<0.05),kilim örgü eni üst uç ölçüleri arasında farklılık bulunmadığı anlaşılmıştır (p>0.05).

"El Dokuması Türk Halıları" standardında (TS.43) el dokusu halıların her iki ucuna ,zemin renginde olan çözgü ve/veya atkı ipiyle , en az 3cm eninde halı kilimi ve takiben en az iki sıra çiti örgü dokunması gerektiği belirtilmektedir. Niğde yöresinde dokunan halıların verilen değerlere uygun olduğu görülmektedir (Anonim 1987).

Altınbaş (1979) Kayseri yöresi ipek halılarında ortalama kilim örgü eninin 2.29 cm, Kaya (1981) Nevşehir yöresi halılarında min.l.0,max.3.0 cm, Yazıcıoğlu (1982), Kayseri tipi halılarda ortalama 1.842±0.027 cm, Yahyalı tipi halılarda ise ortalama 1.979±0.072 olduğunu bildirmişlerdir. Bu değerler gözönüne alındığında Niğde yöresi halılarının kilim örgü değerlerinin daha yüksek olduğu dikkati çekmektedir.

Etlik, halının her iki kenarından ikişer ya da dörder çözgü teli bırakılarak oluşturulan en önemli yüzey bölümlerindendir. Halının çabuk dağılmaması ve dayanıklı olması, güzel görünüm sağlaması açısından belli bir kalınlıkta olması gerekmektedir. Çizelge 5.21 'de Niğde yöresi halılarının etlik bölümü genişliğine ilişkin tanıtıcı istatistikler görülmektedir.

Halıların en-boy ölçüleri, boy/en oranları, yüzey alanları

Niğde yöresinde dokunan halıların en-boy oranlarına ilişin tanıtıcı istatistikle çizelge 5.12 ve çizelge 5.13'de verilmiştir.

Halı cinsi		Taban	Kelle	Çeyrek	Seccade	Yolluk	Somya	Sedir	Minder	Çanta	Yastık
Halı tipi
Amama	N	15	15	15	15	-	15	15	15	-	-
	i ± Sx	2.05±0.131	1.51±0.070	0.87±0.030	0.94±0.020	-	1.05±0.020	1.25±0.040	0.47±0.030	-	-
	VK	0.26	0.06	0.012	0.03	-	0.006	0.03	0.01	-	-
	Min. Max.	1.57 3.30	1.14 1.83	0.70 1.05	0.80 1.053	-	0.953 1.253	1.10 1.60	0.323 0.623	-	-
Niğde- Avşar	N	15	15	15	15	15	-	-	-	-	8
	i ± Sx	2.40±0.080	1.58±0.050	1.13±0.040	0.80±0.010	0.83±0.009	-	-	-	-	0.57 ±0.020
	VK	0.10	0.04	0.92	0.002	0.001	-	-	-	-	0.002
	Min. Max.	1.90 3.00	1.04 1.85	0.845 1.243	0.73 0.90	0.78 0.90	-	-	-	-	0.48 0.60
Niğde- Kars	N	-	-	15	-	10	15	-	15	-	-
	x± Sx	-	-	0.93±0.030	-	0.89±0.030	1.00±0.020	-	0.49±0.030	-	-
	VK	-	-	0.01	-	0.007	0.007	-	0.01	-	-
	Min. Max.	-	-	0.70 1.10	-	0.75 0.98	0.90 120.00	-	0.323 0.623	-	-
Niğde- Yörük	N	-	15	15	15	-	-	-	8	-	7
	X ± Sx	-	1.58±0.050	0.95±0.030	0.74±0.020	-	-	-	0.47±0.020	-	0.55±0.01()
	VK	-	0.04	0.02	0.006	-	-	-	0.003	-	0.0007
	Min. Max.	-	1.40 1.85	0.79 1.11	0.60 0.90	-	-	-	0.40 0.56	-	0.50 0.58
Yahyalı	N	-	15	7	15	-	-	-	-	15	-
	i ± Sx	-	1.10±0.()10	0.92±0.007	0.94±0.009	-	-	-	-	0.31±0.007	-
	VK	-	0.003	0.004	0.001	-	-	-	-	0.0007	-
	Min. Max.	-	1.00 1.15	0.81 1.00	0.88 1.00	-	-		-	0.25 0.36	"
Taşpınar	N	-	13	-	-	-	-	-	-	-	7
	i ±	-	1.53±0.020	-	-	-	-	-	-	-	0.55±0.()10
	VK	-	0.006	-	-	-	-	-	-	-	0.0008
	Min. Max.	-	1.40 1.65	-	-	-	-	-	-	-	0.496 0.579

Halı cinsi		Taban	Kelle	Çeyrek	Seccade	Yolluk	Somya	Sedir	Minder	Çanta	Yastık
Halı tipi
Arısama	N	15	15	15	15	-	15	15	15	-	-
	i ± Sx	3.48±0.110	2.37±0.110	1.25±0.030	1.35±0.020	-	1.88±0.040	2.39±0.020	0.52±0.030	-	-
	VK	0.17	0.11	0.013	0.006	-	0.03	0.006	0.01	-	-
	Miıı. Max.	3.10 4.10	1.90 2.83	1.115 1.450	1.20 1.50	-	1.58 2.10	2.30 2.60	0.40 0.69	-	-
Niğde- Avşar	N	15	15	15	15	15	-	-	-	-	8
	.V ± Sx	3.40±0.080	2.74±0.03<)	1.64±0.110	1.34±0.050	2.41±0.120	-	-	-	-	1.08±0.030
	VK	0.10	0.01	0.15	0.05	0.23	-	-	-	-	0.007
	Miıı. Max.	2.70 4.00	2.50 2.85	0.888 1.950	1.03 1.51	2.000 3.107	-	-	-	-	0.995 1.195
Niğüe- Kars	N	-	-	15	-	10	15	-	15	-	-
	x±Sx	-	-	1.42±0.060	-	2.49±0.170	1.80±0.060	-	0.53±0.030	-	-
	VK	-	-	0.06	-	0.3	0.057	-	0.01	-	-
	Min. Max.	-	-	1.100 2.100	-	1.950 3.180	1.20 2.00	-	0.390 0.692	-	-
Niğde- Yörük	N	-	15	15	15	-	-	-	8	-	7
	X ± Sx	-	2.45±0.070	1.36±0.050	1.19±0.()180	-	-	-	0.47±0.020	-	1.15±0.020
	VK	-	0.05	0.03	0.003	-	-	-	0.006	-	0.002
	Min. Max.	-	2.00 2.80	1.10 1.60	1.10 1.30	-	-	-	0.405 0.550	-	1.100 1.198
Yahyalı	N	-	15	7	15	-	-	-	-	15	-
	± Sx	-	2.13±0.020	1.57±0.006	1.54±0.015	-	-	-	-	0.25±0.006	-
	VK	-	0.007	0.0002	0.003	-	-	-	-	0.0006	-
	Min. Max.	-	1.975 2.210	1.55 1.59	1.50 1.70	-	-	-	-	0.22 0.30	-
Taşpınar	N	-	13	-	-	-	-	-	-		7
	x ± Sx	-	2.54±0.030	-	-	-	-	-	-	-	1.18±0.007
	VK	-	0.009	-	-	-	-	-	-	-	0.0003
	Min. Max.	-	2.40 2.68	-	-	-	-	-		-	1.153 1.198

Çizelge 5.12 ile 5.13 incelendiğinde halıların en ve boy değerlerine ilişkin varyasyon katsayılarının küçük olduğu görülmektedir. Bunun nedeni en-boy miktarlarının hemen hemen her halı cinsi için kalıplaşmış boyutlarda dokunmasıdır

Niğde yöresinde dokunan halılarda en ve boy ölçümleri ile elde edilen verilerin varyans analizi için gerekli ön şartları sağladığı belirlendikten sonra varyans analizi uygulanmıştır.

Taban cinsi dokunan iki farklı halı tipi en ve boy ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve en değerleri arasında farklılık bulunduğu (p<0.05), boy değerleri arasında ise farklılık bulunmadığı (p>0.05) belirlenmiştir.

Kelle cinsi dokunan beş farklı halı tipi en ve boy ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Arısama, Taşpınar, Niğde-Yörük ile Niğde- Avşar halılarında en değerleri bakımından fark olmadığı ve Niğde-Yörük ile Niğde- Avşar halı tipinin en geniş halı enine sahip olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Hah boyu bakımından ise yine Niğde-Yörük ile Niğde-Avşar tipi halılar arasında fark olmadığı ve en uzun halı tipinin bu halılar olduğu tespit edilmiştir (p<0.05).

Çeyrek cinsi dokunan beş farklı halı tipi en ve boy ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Arısama,Yahyalı, Niğde-Kars, Niğde- Yörük halılarında en değerleri bakımından fark olmadığı ve Niğde-Avşar hah tipinin en geniş halı enine sahip olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Halı boyu bakımından ise Yahyalı ile Niğde-Avşar tipi halılar arasında fark olmadığı ve en uzun halı tipinin bu halılar olduğu tespit edilmiştir (p<0.05).

Seccade cinsi dokunan dört farklı halı tipi en ve boy ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Yahyalı ile Arısama halılarında en değerleri bakımından fark olmadığı ve bu iki halı tipinin en geniş halı enine sahip olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Hah boyu bakımından ise Arısama ile Niğde-Avşar tipi halılar arasında fark olmadığı ve en uzun halı tipinin Yahyalı halıları olduğu tespit edilmiştir

(p<0.05).

Yolluk cinsi dokunan iki farklı halı tipi en ve boy ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve en değerleri arasında farklılık bulunduğu (p<0.05), boy değerleri arasında ise farklılık bulunmadığı belirlenmiştir.

Somya cinsi dokunan iki farklı halı tipi en ve boy ortalama değerleri bakımında varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve en ile boy değerleri arasında ise farklılık bulunmadığı belirlenmiştir.

Minder cinsi dokunan üç farklı halı tipi en ve boy ortalama değerleri bakımında varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve en ile boy değerleri arasında ise farklılık bulunmadığı belirlenmiştir.

Yastık cinsi dokunan üç farklı halı tipi en ve boy ortalama değerleri bakımında varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve en değerleri arasında farklılık bulunmadığı, boy değerleri arasında ise farklılık bulunduğu (p<0.05) belirlenmiştir. Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Niğde-Yörük ile Taşpınar halılarında boy değerleri bakımından fark olmadığı ve bu iki hah tipinin en uzun halı boyuna sahip olduğu belirlenmiştir (p<0.05).

"El Dokuması Türk Halıları" standardına göre (TS.43) halıların istenilen boyutta dokunabileceği, seccade, kelle, çeyrek ve taban olarak isimlendirildikleri taktirde boyutlarının; seccadeler için 1.40-2.10 m,çeyrek halılar için 1.50-2.50 m, kelle halılar için 2.00-3.00 m, taban halıları için ise 2.4-3.5 m ve daha büyük olması gerektiği belirtilmektedir. Bu değerler göz önüne alındığında çizelge 5.12 ve 5.13'de seccade, çeyrek ve kelle cinsi halıların bu ebatların altında dokunduğu, taban halılarının ise bu ebatlara uygunluk gösterdiği anlaşılmaktadır. Yastık, çanta, minder, sedir,somya ve yolluk cinsi halıları için ise herhangi bir standart değer bulunmadığı için karşılaştırma yapılmamıştır (Anonim 1987).

Işıksaçan (1964), Batı Anadolu'nun başlıca halı merkezlerinde yaptığı araştırmasında , dokunan seccadelerin en-boy değerlerinin min.0.50-1.10 ve max.l.80-2.40 m olduğunu belirtmiştir. Bu değerler elde edilen verilerle karşılaştırıldığında Niğde yöresinde dokunan halı tiplerinde seccade cinsi halıların en-boy oranlarının Batı Anadolu halılarından küçük olduğu görülmektedir.

Girişken (1972), Doğu Anadolu'nun başlıca halı merkezlerinde yaptığı araştırmasında dokunan halıları kullanım alanlarına göre dört gruba ayırarak; yastık-minder, seccade, duvar ve karyola, sedir - yer ile taban halıları adı altında incelemiştir. Yazar, yastık ve minder halılarında ortalama en-boy miktarının 0.51±0.012 - 0.85±0.015 olduğunu, seccade cinsi halılarda 0.79±0.09 - 1.34±0.05, duvar ve karyola halılarında 1.32±0.03 - 2.14±0.05, sedir ve yer halılarında min. 0.82-3.30 ve max. 1.83-4.05, taban halılarında ise min. 1.84-2.73 ve max. 2.00-4.50 m olduğunu belirlemiştir. Girişken (1972)'in bulgularıyla elde edilen değerler karşılaştırıldığında en-boy değerlerinin birbirine yakın olduğu görülmektedir.

Yazıcıoğlu (1982) Kayseri yöresinde yaptığı çalışmada ise Yahyalı halılarının 3m^2,den büyük dokunmadığını ve başlıca çanta, yastık, namazlık, somya ve sedir cinsi dokunduğunu bunların en-boy değerlerinin ise; çanta halılarında 0.3729±0.444 - 0.3559±0.652, yastık halılarında 0.5488±0.650 - 1.1481+1.810, seccadelerde 0.7494±1.876 - 1.2672±1.299, somya halılarında 0.9900±1.163 - 1.8956±1.798 ve sedir halılarında 1.788±1.328 - 2.2742±2.448 olduğunu belirlemiştir. Yazar, taban halılarına talep olmadığını, ısmarlandığı taktirde dokunduğunu ayrıca en-boy miktarının geçmiş yıllara nazaran küçüldüğünü ve bunun Kayseri ile Yahyalı tipi halıların boyutlarında dolayısıyla da alan büyüklüklerinde bir standartlaşma eğiliminin göstergesi olduğunu bildirmiştir. Niğde yöresinde ise Yahyalı halı tipine ait halı cinsleri; kelle, çeyrek, seccade ve çantadır. Yahyalı halılarının en-boy değerleri bu araştırmada elde edilen sonuçlara yakın olup, taban halısı hiç dokunmamaktadır.

Karahan (1986) Kayseri ilinde yaptığı araştırmada Kayseri yöresinde dokunan yün halıların ebatlarının ve aldığı isimlerin ; yastık halısı (60 x 90 cm), çeyrek halı (90x135 cm ), seccade (120-180 cm), karyola halısı ( 150-225 cm), divan halısı (120-210 cm) ve kelle halı ( 200-300 cm ) olduğunu belirtmiştir. Ayrıca taban halısı da dokunduğunu ve bunun dışında 90x 230 cm ebadında saf hah adı verilen bir hah cinsinin de dokunduğunu bildirmiştir. Karahan (1986)'ın bulgularıyla elde edilen değerler karşılaştırıldığında en-boy değerlerinin birbirinden farklı olduğu görülmektedir.

Deniz (1987) Arısama tipi halılarda seccade cinsi örneklerin min.140-180, max. 150-200 cm, yastık halısının min.40-100, max. 50-110 cm ebadında dokunduğunu, ve bu boyutlardan büyük halı dokunmadığını bildirmiştir. Elde edilen sonuçlara göre Niğde yöresi Arısama halılarında, taban halısı, kelle halı, çeyrek, somya, sedir ve minder cinsi halılarında dokunduğu görülmektedir.