Arısama tipi halılarda ve Niğde-Avşar taban ile kelle halılarında yüksek , diğer hah tiplerinde ise genellikle düşük bulunmuştur. Kilim örgü eni alt ve üst uç arasında gözle görülür bir fark olduğu, kilim örgü eninin genellikle alt uçta ,üst uca kıyasla daha kısa dokunduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar ve gözlemler dikkate alınarak kilim örgü eninde bir standartlaşma olmadığı tespit edilmiştir.
Niğde yöresinde dokunan halılarda kilim örgü eni alt ve üst uç ölçümleri ile elde edilen verilerin varyans analizi için gerekli ön şartları sağladığı belirlendikten sonra varyans analizi uygulanmıştır.
Taban cinsi dokunan iki farklı halı tipi kilim örgü eni alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve kilim örgü eni alt uç ölçüleri arasında genel olarak farklılık bulunduğu (p<0.05), kilim örgü eni üst uç ölçüleri arasında ise farklılık bulunmadığı belirlenmiştir.
Kelle cinsi dokunan beş farklı halı tipi kilim örgü eni alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Arısama , Taşpınar ve Yahyalı halılarında kilim örgü eni üst uç değerleri bakımından fark olmadığı ve bu üç halı tipinin üst uçta en uzun kilim örgü enine sahip halılar olduğu belirlenmiştir (p>0.05). Kilim örgü alt uç bakımından ise yine Niğde-Yörük ile Taşpınar tipi halılar arasında ve Niğde-Avşar ile Arısama halıları arasında fark olmadığı ve Yahyalı halı tipinin üst uçta en uzun kilim örgü enine ,Arısama halı tipinin ise en kısa kilim örgü enine sahip halılar olduğu saptanmıştır (p>0.05).
Çeyrek cinsi dokunan beş farklı halı tipi kilim örgü eni alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Yahyalı, Arısama, Niğde-Yörük, ile Niğde-Kars halılarında kilim örgü eni üst uç değerleri bakımından fark olmadığı ve
Niğde-Avşar halı tipinin üst uçta en uzun kilim örgü enine sahip halılar olduğu belirlenmiştir (p>0.05). Kilim örgü eni alt uç bakımından ise Niğde-Karsı ile Yahyalı tipi halılar arasında fark olmadığı , diğer halı tiplerinin birbirlerinden farklı olduğu ve Arısama halı tipinin üst uçta en uzun kilim örgü enine, Niğde-Avşar halı tipinin ise en kısa kilim örgü enine sahip halılar olduğu tespit edilmiştir (p<0.05).
Seccade cinsi dokunan dört farklı halı tipi kilim örgü eni alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve ölçüler arasında genel olarak farklılık bulunduğu anlaşılmıştır (p<0.05). Hangi tip halıların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için Duncan testi uygulanmış ve Yahyalı ile Niğde-Yörük halılarında kilim örgü eni üst uç değerleri bakımından fark olmadığı ve Arısama halı tipinin üst uçta en uzun kilim örgü enine , Niğde-Avşar halılarının ise en kısa kilim örgü enine sahip halılar olduğu belirlenmiştir (p>0.05). Kilim örgü eni alt uç bakımından ise Niğde-Yörük , Yahyalı ile Arısama tipi halılar arasında fark olmadığı bulunmuştur (p>0.05).
Yolluk cinsi dokunan iki farklı halı tipi ile minder cinsi dokunan üç farklı halı tipi kilim örgü eni alt ve üst uç ortalama değerleri bakımında varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve farklılık bulunmadığı belirlenmiştir (p>0.05).
Somya cinsi dokunan iki farklı halı tipi kilim örgü eni alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve kilim örgü eni alt uç ölçüleri arasında genel olarak farklılık bulunduğu (p<0.05), kilim örgü eni üst uç ölçüleri arasında farklılık bulunmadığı anlaşılmıştır (p<0.05).
Yastık cinsi dokunan üç farklı halı tipi kilim örgü eni alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve kilim örgü eni alt uç ölçüleri arasında genel olarak farklılık bulunduğu (p<0.05),kilim örgü eni üst uç ölçüleri arasında farklılık bulunmadığı anlaşılmıştır (p>0.05).
Minder cinsi dokunan üç farklı halı tipi kilim örgü eni alt ve üst uç ortalama değerleri bakımından varyans analizi yapılarak karşılaştırılmış ve kilim örgü eni alt uç ölçüleri arasında genel olarak farklılık bulunduğu (p<0.05),kilim örgü eni üst uç ölçüleri arasında farklılık bulunmadığı anlaşılmıştır (p>0.05).
"El Dokuması Türk Halıları" standardında (TS.43) el dokusu halıların her iki ucuna ,zemin renginde olan çözgü ve/veya atkı ipiyle , en az 3cm eninde halı kilimi ve takiben en az iki sıra çiti örgü dokunması gerektiği belirtilmektedir. Niğde yöresinde dokunan halıların verilen değerlere uygun olduğu görülmektedir (Anonim 1987).
Altınbaş (1979) Kayseri yöresi ipek halılarında ortalama kilim örgü eninin 2.29 cm, Kaya (1981) Nevşehir yöresi halılarında min.l.0,max.3.0 cm, Yazıcıoğlu (1982), Kayseri tipi halılarda ortalama 1.842±0.027 cm, Yahyalı tipi halılarda ise ortalama 1.979±0.072 olduğunu bildirmişlerdir. Bu değerler gözönüne alındığında Niğde yöresi halılarının kilim örgü değerlerinin daha yüksek olduğu dikkati çekmektedir.
Etlik, halının her iki kenarından ikişer ya da dörder çözgü teli bırakılarak oluşturulan en önemli yüzey bölümlerindendir. Halının çabuk dağılmaması ve dayanıklı olması, güzel görünüm sağlaması açısından belli bir kalınlıkta olması gerekmektedir. Çizelge 5.21 'de Niğde yöresi halılarının etlik bölümü genişliğine ilişkin tanıtıcı istatistikler görülmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder